De Maas ontstaat uit twee bronnen op het Plateau van Langres, noordelijk van de stad Dijon in het Franse departement Haute-Marne.
De rivier stroomt dwars door de Franse Ardennen en passeert de steden Verdun, Sedan en Charleville-Mézières.
Stukjes kanaal
Pas na Sedan is de Maas behoorlijk bevaarbaar. Het aanzienlijke verval wordt gereguleerd met behulp van lage stuwdammen en sluizen. Om het scheepvaartverkeer doorgang te kunnen verlenen zijn op talloze plaatsen stukjes kanaal gegraven.
De rivier bereikt het Belgische grondgebied in Givet. Hier begint een lang traject door de Belgische Ardennen, waarbij de stad Dinant wordt gepasseerd.
Bij Namen buigt de rivier af in oostelijke richting en stroomt langs Andenne en Hoei. In de stad Luik is de Maas alom aanwezig. Nabij het centrum mondt de Ourthe erin uit.
Mosa Trajectum
Na Eijsden stroomt de Maas Nederland binnen en passeert kort daarna Maastricht. Deze stad had al in de Romeinse tijd een belangrijke connectie met de rivier. De toenmalige Latijnse naam Mosa Trajectum betekent ‘oversteek bij de Maas’.
Grens met België
Hierna fungeert de rivier enige tijd als grens met België en iets voorbij Venlo stroomt de Maas een stukje dicht langs de grens met Duitsland. De meest oostelijke Maasbocht ligt bij Arcen.
Bij Boxmeer buigt de rivier af in westelijke richting, stroomt boven langs Den Bosch en bereikt de Noordzee via de Bergsche Maas, Amer en Hollands Diep.
950 km
De rivier heeft dan vanaf de bronnen een afstand van 950 km afgelegd en een hoogteverschil overwonnen van ruim 400 meter.
Langs een polderweg bij het gehucht Pouilly-en-Bassigny markeren twee stenen zuilen de eerste bron van de Maas op een hoogte van circa 410 meter.
De tweede bron (foto hieronder) bevindt zich een stukje verderop midden in een weiland en is herkenbaar aan een verweerde stenen zuil.
Oostelijk van het gehucht Malroy vloeit het water uit beide bronnen samen.
Jeanne d’Arc nog altijd Franse heldin
In Domrémy-la-Pucelle is het geboortehuis van Jeanne d’Arc een drukbezochte bezienswaardigheid.
Dit historisch monument fungeert tegenwoordig als museum. De toevoeging la Pucelle in de plaatsnaam verwijst naar de bijnaam van de Franse heldin: la pucelle d’Orléans: de maagd van Orléans.
Goddelijke stemmen
Dankzij haar beslissende rol in de Honderdjarige Oorlog tussen Engeland en Frankrijk in de vijftiende eeuw wordt Jeanne d’Arc door de Fransen nog altijd beschouwd als nationale heldin.
Haar door ‘goddelijke stemmen’ ingegeven roeping leidde tot enkele ingrijpende historische gebeurtenissen.
Brandstapel
De meest dramatische daarvan was dat zij als negentienjarig meisjes in 1431 eindigde op de brandstapel in Rouen.
Een kwart eeuw na haar terechtstelling liet paus Calixtus de Derde het proces herzien en werd zij alsnog onschuldig bevonden.
In 1920 volgde haar heiligverklaring door de Rooms-Katholieke Kerk.
Het schilderij van Jeanne d’Arc op de brandstapel is gemaakt door Anton Stilke.
De Eerste Wereldoorlog heeft zware sporen nagelaten in Verdun. Talrijke monumenten verwijzen naar de jaren 1916 en 1917 toen in en rond Verdun een bloedige strijd werd geleverd.
Aan de rand van de Citadel staan beelden van Franse veldheren opgesteld in het ‘Carrefour des Maréchaux’.
In de vier kilometer lange onderaardse gangen van de Citadel van Verdun bevonden zich tijdens de Eerste Wereldoorlog kruitdepots, munitie-opslagplaatsen, een molen, een waterpompstation en voorziningen voor het verblijf van zesduizend militairen.
In dag en nacht brandende ovens werd brood gebakken voor de manschappen die zich aan het front bevonden.
Onbekende Soldaat
In de citadel voltrok zich kort na de oorlog een historische plechtigheid.
Uit acht naamloze op de slagvelden gesneuvelde militairen werd de Onbekende Soldaat gekozen die uiteindelijk de laatste rustplaats zou krijgen onder de Arc de Triomph in Parijs.
De citadel kan het gehele jaar door worden bezocht. Een rondleiding geeft vanuit open treinwagentjes een goed beeld van het leven van destijds in de onderaardse gewelven.
Het Meuse-Argonne American Cemetary and Memorial in Romagne-sous-Montfaucon is de grootste Amerikaanse oorlogsbegraafplaats in Europa.
Hier rusten 14.246 militairen die in deze contreien het leven lieten tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Herinnering aan strijd van 1,2 miljoen Amerikaanse soldaten
In oktober 1918 werd een begin gemaakt met de aanleg van dit enorme complex, dat herinnert aan de strijd die twee divisies Amerikaanse soldaten leverden om de opmars van het Duitse leger een halt toe te roepen.
Meer dan 1,2 miljoen Amerikaanse soldaten werden ingezet tijdens het 47 dagen durende Maas-Argonne-offensief.
Er zijn twee soorten grafstenen. Met de Davidster voor hen die het Joodse geloof beleden en een Latijns kruis voor alle anderen.
Lees ook Maas in België en Maas in Nederland