Verpauperd Doel inzet van bizarre strijd
Ruim een halve eeuw is het voortbestaan van het Vlaamse dorp Doel op de linkeroever van de Schelde de inzet geweest van een bizarre strijd.
Volgens de in de jaren zestig gepresenteerde plannen zouden Doel en de omliggende polders plaats moeten maken voor een uitbreiding van het Antwerpse havengebied met dokken en industrieterreinen. Actiegroepen voerden decennialang strijd om dat te verijdelen.
Leegloop
Pas in 2016 draaiden die pogingen uit op een onverwacht succes. De rechter bepaalde definitief dat Doel als woongebied niet van de kaart mocht worden geveegd. Maar op dat moment waren de meeste inwoners al naar elders vertrokken. De leegloop begon eind jaren ’90, toen de sloopplannen meer gestalte kregen. Van de ongeveer duizend inwoners bleven er nog maar enkele tientallen achter.
Door verpaupering kreeg Doel het aanzien van een spookdorp.
Nieuw leven?
Inmiddels heeft de Vlaamse regering het voornemen bekendgemaakt om Doel weer nieuw leven in te blazen.
Of dat gaat lukken is nog maar zeer de vraag, want pal naast het dorp is een haventerminal verrezen, waar zich dag en nacht activiteiten afspelen.
‘Modderbak met slib’
Evenals het lot van het Vlaamse dorp Doel is de toekomst van de Hertogin Hedwigepolder in Zeeuws-Vlaanderen de inzet geweest van een jarenlang slepende strijd.
Compensatie
De Nederlandse regering maakte ooit met de Belgische regering de afspraak dat de polder onder water zou worden gezet als compensatie voor het uitdiepen van de Westerschelde ten behoeve van de Antwerpse haven.
De ontpoldering zou bijdragen aan het herstel van de natuur in de Hedwigepolder, maar dat argument wordt door de tegenstanders allerminst serieus genomen.
‘Onzinproject‘
Gery de Cloedt heeft als voormalig eigenaar van de Hedwigepolder jarenlang gestreden voor het behoud van het grondgebied. Hij spreekt van ‘een onzinproject’, dat uiteindelijk slechts is gericht op de verdere uitbreiding van het Antwerpse havengebied.
Expansie
Volgens hem zal van het beoogde ‘herstel van de natuur’ in de Hedwigepolder niets terechtkomen. Hij is ervan overtuigd dat het gebied binnen de kortste keren zal devalueren tot ‘een modderbak met slib’, waarna de weg is vrijgemaakt voor de verdere expansie van de Antwerpse haven.
Omvorming tot getijdengebied
Na een langslepende procedure besliste de Hoge Raad begin 2018 definitief dat de Nederlandse overheid de polder mag onteigenen. De omvorming tot een getijdengebied is sindsdien in volle gang.
Schadevergoeding
De rechtbank in Middelburg bepaalde in april 2020 dat de Nederlandse Staat aan De Cloedt een schadevergoeding van bijna 21 miljoen euro moet betalen.
Ontroerend eerbetoon en vlammende aanklacht
BOEKRECENSIE
Wie dieper in de menselijke kanten wil duiken van de ontpoldering op de linkeroever van de Schelde in het grensgebied tussen Nederland en België krijgt in het boek ‘Dit is mijn hof’ een onthutsend beeld voorgeschoteld.
In een aangrijpend relaas beschrijft de Vlaamse journalist en schrijver Chris de Stoop hoe het landschap waarin hij op een boerderij opgroeide stelselmatig en onherstelbaar wordt vernietigd.
Teruggeven aan natuur
Waar boerenfamilies eeuwenlang in harmonie met de natuur leefden, slaat ‘de vooruitgang’ op een dag hardvochtig toe. Ter compensatie van het steeds verder uitdiepen van de Schelde, moeten de polders op de linkeroever worden ‘teruggegeven aan de natuur’.
Genadeloos
De dubbele agenda’s die aan dit argument ten grondslag liggen, worden in het boek genadeloos blootgelegd.
Het ‘natuurherstel’ en de daarmee gepaard gaande onteigeningsprocedures dienen slechts ter maskering van de uiteindelijke doelstelling: de verdere uitbreiding van de Antwerpse haven.
Bejaarde moeder
Hoewel De Stoop koos voor een bestaan als journalist en de wijde wereld introk, voelt hij zich nog steeds nauw verbonden met de plaats waar hij opgroeide.
Tijdens zijn regelmatige terugkeer naar het gebied treft hij er voornamelijk aftakeling en ontreddering aan. Dat betreft ook zijn bejaarde moeder, die de boerderij ooit met straffe hand leidde, en nu met lede ogen moet toezien hoe alles van vroegere waarde definitief in duigen valt.
Broer bezwijkt
Ook de beschrijvingen van de ontmoetingen met zijn broer zijn ontroerend. Deze is de boerderij altijd trouw gebleven, maar bezwijkt uiteindelijk onder de steeds grotere druk.
‘Dit is mijn hof’ is zowel een ontroerend eerbetoon aan de geboortegrond van de schrijver als een vlammende aanklacht tegen mensen die zonder enig historisch besef meedogenloos misbruik maken van hun macht.
Dick Versteeg
Uitgeverij De Bezige Bij – ISBN978902349968 8 NUR 320