Onbeduidende rivier met historische achtergrond
Als rivier is de Italiaanse Rubicon van onbeduidende betekenis. Van de bron tot de monding in de Adriatische Zee blijft de 30 km lange stroom grotendeels smal, ondiep en onbevaarbaar.
Door een actie van Julius Caesar is de Rubicon toch in de geschiedenisboeken beland.
Grens voor legers
Tijdens de Romeinse Republiek vormde de Rubicon de grens van het door de Senaat bestuurde gebied, waarbinnen legers mochten opereren.
Julius Caesar, die als gouverneur in het aangrenzende Gallia Cisalpina heerste, lapte deze strenge wettelijke bepaling in het jaar 40 voor Chr. aan zijn laars door met zijn leger de rivier over te steken.
Die daad was het begin van een veldtocht naar Rome, waar Caesar uiteindelijk de totale macht zou grijpen.
‘Alea iacta est’
Voordat hij de Rubicon overstak, sprak Caesar de befaamd geworden woorden: ‘Alea iacta est’, vrij vertaald: ‘Op goed geluk dan maar’.
De officiële Nederlandse term voor het gezegde luidt: ‘De teerling is geworpen’.
Gevleugelde uitspraak
Als gevolg van deze historische gebeurtenis is ook een gevleugelde uitspraak ontstaan.
De uitdrukking ‘De Rubicon oversteken’ wordt ook in onze tijd nog gebruikt bij het nemen van een belangrijke beslissing waarop je niet meer terug kunt komen.
In Savignano sul Rubicone herinnert een standbeeld van Julius Caesar aan de historische oversteek van de Rubicon.
Fatale gok
Het oversteken van de grensrivier was voor Caesar een gok die hem op de wat langere termijn fataal zou worden.
Na het binnentrekken van Rome ontketende hij een burgeroorlog waarbij zijn rivaal Pompeius werd gedood.
Dictator voor het leven
Uiteindelijk benoemde Caesar zichzelf tot ‘dictator voor het leven’.
Van die status heeft hij echter niet lang kunnen genieten. Vijf jaar na de oversteek van de Rubicon werd hij vermoord.
Weer twee jaar later werd de provincie Gallia Cisalpina aan het Romeinse rijk toegevoegd en verloor de Rubicon de grensfunctie.
De rivier raakte daarna in de vergetelheid.
