Eén van de laatste wilde Alpenrivieren
Een hemelsblauw stroompje baant zich een bescheiden weg door de in zonlicht badende en met stenen bezaaide vlakte.
Dat beeld wordt pas goed zichtbaar vanuit onze drone, die we vanuit het kurkdroge deel van de bedding een flink stuk omhoog hebben genavigeerd.
Dit is de Tagliamento ten voeten uit.
In natuurlijke staat
Deze Italiaanse stroom is één van de laatste Alpenrivieren die nog grotendeels in de oorspronkelijke natuurlijke staat verkeren.
De meeste rivieren die in dit gebergte ontspringen, moeten er in hun ongerepte vorm ooit precies zo hebben uitgezien.
Immense doorgang van oostelijke Alpen naar Adriatische Zee
De opmerkelijke breedte van de Tagliamento laat de ruimte zien die de rivier neemt bij maximale aanvoer door smeltwater, regen en zijrivieren.
Miniatuurvorm
In de droge zomermaanden kabbelt de stroom doorgaans in miniatuurvorm tussen de grindmassa richting zee.
178 km
In z’n overwegend ongetemde vorm is de 178 km lange Tagliamento uitgegroeid tot een immense doorgang van meer dan 150 vierkante kilometer, die het oostelijke deel van de Alpen met de Adriatische Zee verbindt.
Bedreigingen
Hoewel een groot deel tot beschermd gebied is verklaard, liggen er bedreigingen op de loer.
Kanalisatie
Zo hebben natuurbeschermers zonder positief resultaat actie gevoerd tegen de kanalisatie bij Latisana, die dit stadje en omliggende dorpen moet beschermen tegen overstromingsgevaar.
Grindwinning
Ook vindt grindwinning voor industriële doeleinden plaats, zijn er plannen voor de aanleg van fabrieken langs de oevers en wordt de rivierbedding illegaal gebruikt als oefenterrein voor voertuigen met 4-wielaandrijving.
Bron bij Mauriapas
De Tagliamento ontspringt op een hoogte van bijna 1.200 meter nabij de Mauria-pas in de provincie Belluno.
Vooral in de bovenloop komt het oorspronkelijke karakter van de rivier goed tot z’n recht.
Kenmerkende landschappen
Het water stroomt hier onbelemmerd en heeft voor enkele kenmerkende landschappen gevormd.Overheersend is het uit de bergen meegevoerde grind, dat vooral in de droge periode over een grote oppervlakte zichtbaar is.
Begroeide eilandjes
Karakteristiek zijn ook de in de bedding gevormde begroeide eilandjes die door de stroming voortdurend van plaats veranderen. Langs de oevers liggen zowel boomrijke gebieden als open vlakten.
Overloopreservoir
Naarmate de Tagliamento de monding in de Adriatische zee nadert, neemt het oorspronkelijke karakter af.
Bij Latisana langs de benedenloop is de rivier gekanaliseerd.
Door het afgraven van 30 miljoen kubieke meter riviergrind is hier een overloopreservoir van 14 vierkante kilometer ontstaan. Deze ingreep moet het stadje afdoende beschermen tegen overstromingen.
Ode
Ter afsluiting van deze reportage een bijdrage van dichter en rivierenliefhebber Arjen Boswijk, waarin hij een ode brengt aan de Tagliamento.
